Hvalir, umhverfismál umræða eins og rótlaust þangið

Í tegnslum við frétt á mb.is http://www.mbl.is/mm/frettir/frett.html?nid=1290746 bloggaði ég athugasemd við fréttina. Umræðan fer gjarnan úr í dálítinn sandkassaleik. Góður vinur minn sagði mér að setja þessa færslu inn sem sjálfstætt blogg. Geri það hér með. Vona að það megi gera það  er enn blautur bak við eyrum. en færslan er svohlóðandi:

Er hættur að verða hissa á svona framsetningu. Þessi umræða er löngu komin langt út á tún. Hef fylgst með þessari umræðu lengi. Er í þeirri skemmtilegu aðstöðu að vera bæði hvalveiðimaður, og var til skammst tíma líka hvalaskoðunarmaður, til margra ára. Það að halda því fram, að ekki sé hægt að skoða og veiða, er eitthvað sem ég get ekki tekið undir. Þetta getur vel farið saman, spurningin er að skipuleggja hlutina og veiða ekki hrefnu á hvalaskoðunarsvæðum.

Veiðar á langreyðum og sandreyðum hafa ávalt farið fram úti á djúpunum. Þar eru engir árekstrar við hvalaskoðunarfley, enda á annað hundrað sjómílur sem skilja að svæðin.

En það alvarlega í þessu öllu saman er, á meðan umræðan um verndun hvala er föst í tilfinningafjötrunum, þá eru hinar raunverulegu ógnir við lífríki hafsins ekki ræddar. Hef verið undrandi á talsmönnum hvalaskoðunar undanfarið, sem halda því fram að veiðar á þessum örfáu hrefnum, séu ástæða þess að erfitt hefur verið að nálgast dýrin í sumar. Í engu er vikið að ætisskorti í hafinu. Það er staðreynd að hungrað dýr er ekki vænlegt til þess að nálgast það. Á það við öll dýr, þarf ekki hvali til.

Staðreyndin er sú að afhroð hefur verið í afkomu sjófugla við landið um skeið. Er um að kenna ætisleysi. Í Vestmannaeyjum er staðan alvarleg og varp lunda hefur misfarist. Svartfuglsvarp hefur sömuleiðis misfarist á mörgum svæðum, því miður ekki bara á þessu ári.

Ekki hef ég orðið var við umræðu friðunarfólks um þá alvarlegu stöðu sem uppi er í þessum grunni fæðukeðju hafsins. Veiðar á sandsíli eru stundaðar í miklum mæli hér sunnar í hafinu. Má nefna þar til sögunnar dani, breta, íra , norðmenn og fleiri sem veiða sandsíli í hundruða þúsunda tonna vís. Hvalirnir eru dýr sem ferðast um þessi hafsvæði og þetta kemur niður á þeim, það er næsta víst.

Ljósáta er veidd, og verið er að smíða risaryksugur til þess að sjúga hana upp. Er talað um það?

Nei að sjálfsögðu ekki. Öll þessi umræða er bara á tilfinningalegum nótum. Á meðan tilfinningarnar (og gróðavon sumra) bera umræðuna ofurliði þá eru þessar staðreyndir ekki ræddar.

Í sama stað hef ég oft verið hugsi, þegar verið er að tala um landfyllingar hérna í borginni. Hvernig tengist það umræðu um hvali? kann einhver að spyrja.  Jú, verið er að dæla upp sandi, búið að gera það áratugum saman, á fiskislóðum hér í Faxaflóa, á Akrunesingasviði til dæmis, og eins utar og sunnar í flóanum. Búið er að dæla gífurlegu magni upp á þessu viðkvæma svæði. Hefur farið fram rannsókn á þeim skaða sem þetta kann að valda? Eru þetta hryngingarstöðvar fyrir sandsíli? Er fólki alveg sama um það, að valda mögulega ógnarskaða á lífríki Faxaflóa, svo að hægt sé að hlaða niður fleiri mannvirkjum hér við ströndina á landfyllingum þar sem efnið í landfyllingarnar er svo dýru verði keypt?

Sandsíli er gríðarlega mikilvægt fyrir fulga, fiska og hvali og viðkoma þess hlýtur að koma niður á fæðuvali þeirra dýra. T.d. hvað étur hrefnan sem hefur legið í sandsílatorfunum í Faxaflóa á sumrin, þegar brestur er í sandsílastofninum?

Sínum augum lítur hver á silfrið. Þannig er það. Drifkraftur sumra í þessari umræðu er því miður ekki af einhverslags kærleik til umhverfisins, heldur einfaldlega gróðavonin. Það munar um þúsundir tonna af hvalkjöti á markaðnum. Í bland við tilfinningar er gróðravonin líka í umræðunni. Það er ekki góð blanda.

Vonandi verður hægt að koma þessari umræðu í nýjan farveg, og í samhengi við það sem er að gerast. Umræða um náttúruvernd er ekki bundin við hálendið, hvali og stóriðju.

Þeim til huggunar sem eru hræddir um að hvalir séu að deyja út, þá get ég sagt þeim að sjaldan hef ég séð eins mikið af hval úti á djúpslóð, en í sumar.

Vonandi eigum við eftir að sjá sjálfbærar hvalveiðar við hlið dafnandi  hvalaskoðunar hér á landi. Allir ættu að geta komist af með sitt ef rétt er á málum haldið.